جواب کارگاه متن پژوهی صفحه ۳۱ و ۳۲ کتاب فارسی پایه یازدهم قلمرو فکری زبانی ادبی کارگاه متن پژوهی درس سوم در امواج سند از سایت نکس لود دریافت کنید.

پریچهر : قلمرو زبانی :
۱: در متن درس واژه هایی بیابید که‌ معانی زیر را داشته باشند .
اسب : بادپا‌ نابود کننده : عافیت سوز عمیق : ژرف
۲: جمله های زیر را باهم میخوانیم و به نقش های مختلف کلمه «امروز» توجه می کنیم :
•امروز را غنیمت دان نقش : مفعول
•امروز ، روز شادی است نقش: نهاد
•گنجینه عمر ، امروز است نقش : مسند
•برنامه امروز تایید شد نقش : مضاف الیه
•امروز ، به کتابخانه ملی میروم نقش: قید
در همه جلمه های بالا به جز کلمه آخر ، کلمه «امروز» نقش های اسم را گرفته است .
کلمه «امروز» در جمله آخر ، هیچ یک از نقش اسم هارا ندارد .
منادا هم نیست . «امروز» در جمله مذکور ، «گروه قیدی» است .
گروه قیدی بخشی از جمله است که جمله یا جزئی از آن را مقیّد می کند ، یا توضیحی نظیر مفهوم حالت، زمان ، مکان ، تردید ، یقین ، تکرار و… را به جمله می افزاید .
قید می تواند از نظر «نوع»، اسم ، صفت یا قید باشد .
-در بیت نهم و دهم ، قید ها را مشخص کنید . ( بیت نهم : آن دم ، بیت دهم : آتش )
قلمرو ادبی :
۱ : «دریای خون» در بیت های هشتم و دوازدهم ، استعاره از چیست ؟ بیت هشتم : کرانه های سرخ رنگ در زمان غروب کردن خورشید ، بیت دوازدهم : میدان نبرد .
۲ : ابیات زیر را از نظر کاربرد «تشبیه» و «کنایه» بررسی کنید .
ز رخسارش فرو می ریخت اشکی بنای زندگی بر آب میدید
در آن سیماب‌گون امواج لرزان خیال تازه ای در خواب میدید
تشبیه ها : بنای زندگی ، سیماب‌گون امواج
کنایه ها : بنای زندگی بر آب دیدن : قطع امید از زندگی ، خیال تازه ای در خواب دیدن : فکر تازه ای به ذهن خطور کردن .
۳ : به شعر «در امواج سند» دقت کنید؛ این شعر از چند بند هم وزن و هم آهنگ تشکیل شده است . هربند ، شامل چهار مصراع است؛ به این نوع شعر «چهارپاره» یا «دوبیتی های پیوسته» می گویند؛ چهارپاره، بیشتر برای طرح مضامین اجتماعی و سیاسی به کار می رود و رواج آن ، از دوره مشروطه بوده و تا کنون ادامه یافته است .
ملک الشعرای بهار ، فریدون مشیری و فریدون توللی سروده هایی در این قالب دارند .
-اکنون ، نحوه قرار گرفتن قافیه ها را در این چهار پاره حمیدی شیرازی به کمک شکل نشان دهید .
قلمرو فکری :
۱ ) شاعر در بیت زیر ، قصد بیان چه نکته ای را دارد ؟
در آن تاریک شب می گشت پنهان فروغ‌ خرگه خوارزمشاهی
نابودی قدرت و بزرگی حکومت خوارزمشاهی
۲ ) حمیدی شیرازی در ابیات زیر ، چه کسی را و با چه ویژگی هایی وصف می کند ؟
چه اندیشید آن دم ، کس ندانست که مژگانش به خون دیده تر شد
چو آتش در سپاه دشمن افتاد ز آتش هم کمی سوزانده تر شد
از شدت عصبانیت و اندوه و گریستن ، خشمگینانه به سپاه دشمن حمله ور شد .
۳ : درباره ارتباط معنایی بیت زیر و متن درس توضیح دهید .
در ره عشق وطن از سر جان خاسته ایم تا در این ره چه کند همت مردانه ما
در این بیت شاعر به وطن دوستی و جان فشانی اشاره میکند ، مثل متن درس .
۴ : شاعر در بیت زیر ، چه صحنه ای از نبرد را وصف میکند ؟
ولی چندان که برگ از شاخه می ریخت دوچندان میشکفت و برگ می کرد .
این شعر به این موضوع اشاره میکند که سپاه مغول بسیار بوده و با مرگ هر چند نفر چندین برابر آن به سپاه افزوده میشد .