کارگاه متن پژوهی درس سوم پاسداری از حقیقت قلمرو زبانی ادبی فکری صفحه 34 و 35 فارسی دهم

جواب کارگاه متن پژوهی صفحه ۳۴ و ۳۵ کتاب فارسی پایه دهم قلمرو زبانی ادبی فکری کارگاه متن پژوهی درس سوم پاسداری از حقیقت از سایت نکس لود دریافت کنید.

قلمرو زبانی

1) مترادف و متضاد واژه «رفیع» را از متن درس بیابید.
2) از متن درس، برای هر یک از نمودارهای زیر، یک گروه اسمی بیابید و در نمودار قرار دهید.

جواب

1) متضاد : حضیض
مترادف : بلند
2) نماز صبح شهادت
غبطه بزرگ زندگانی
ضامن دوام جهان
گوشه روشن وجدان تاریخ
لبان اراده تو
سر کودک عقل

قلمرو ادبی

1) دو نمونه از کاربرد «تشخیص» در متن درس مشخّص کنید.
2) شعر سپید، گونه ای از شعر معاصر است که آهنگ دارد امّا وزن عروضی ندارد و جای قافیه ها در آن مشخّص نیست.
شعر «پاسداری از حقیقت» را از این دید بررسی کنید.
3) به بیت زیر توجّه کنید.
«بید مجنون در تمام عمر، سر بالا نکرد حاصل بی حاصلین بود به جز شرمندگی»
صائب
در این بیت، شاعر برای شکل ظاهری و آویزان بودن شاخه ها و برگ های درخت بید، علتّی شاعرانه امّا غیرواقعی آورده است و آن، سرافکندگی بید به سبب بی حاصلی است.
وقتی شاعر یا نویسنده دلیلی غیرواقعی امّا ادبی برای موضوعی بیان کند؛ به گونه ای که بتواند خواننده را قانع کند، آرایۀ «حُسن تعلیل » پدید می آید.
«حسن تعلیل» در لغت، به معنای دلیل و برهان نیکو آوردن است؛ اگرچه این دلیل و برهان، واقعی، علمی یا عقلی نیست اما مخاطب آن را از علتّ اصلی دلپذیرتر می یابد.
در کدام قسمت از متن درس «حُسن تعلیل » به کار رفته است؟ دلیل خود را بنویسید..

جواب

1) درختان را دوست دارم که به احترام تو قیام کرده اند : قیام کردن درختان
شفق آینه دار نجابتت
در فکر آن گودالم که خون تو را مکیده است.
2) این شعر نیز در واقع شعر سفید است چون آهنگ دارد اما وزن عروضی ندارو و جای قافیه ها در آن مشخص نیست.
3) درختان را دوست دارم که به احترام تو قیام کرده اند : شاعر علت به ردیف و عمودی ایستادن درختان را احترام به امام حسین (ع) می داند.
و آب را که مهر مادر توست : آب را به این علت دوست دارم که مهریه مادر تو ، حضرت فاطمه (س) است.
شفق آینه دار نجابتت : شاعر علت تشکیل شفق را آینه دار بودن نجابت امام می خواند.

قلمرو فکری

1) با توجّه به متن درس، شاعر چه نوع مرگی را غبطۀ بزرگ زندگانی می داند؟
2) در متن درس، «عقل » با چه ویژگی هایی وصف شده است؟ چرا؟
3) هر یک از موارد زیر، با کدام قسمت از شعر «پاسداری از حقیقت» ارتباط معنایی دارد؟
شَرَفُ المَکانِ باِلمَکینِ. (ارزش هر جای و جایگاهی به کسی است که در آن قرار گرفته است.)
و بَذَل مُهجَتَهُ فَبِکَ لِیَستَنقِذَ عبادکَ مِنَ الجَهالۀ و حَیرَۀ الضَّلالۀ.
(او ، حسین (ع)، خونش را در راه تو داد تا بندگانت را از نادانی و سرگردانیِ گمراهی نجات بخشد.)

جواب

1) شهادت (شهادت امام حسن (ع))
2) کلاه از سر عقل می افتد یعنی عاجز و ناتون بودن عقل در درک عظمت امام حسین (ع)
3) الف) در فکر آن گودالم که خون تو را مکیده است / هیچ گودالی چنین رفیع ندیده بودم.
ب) بر تالابی از خون خویش
در گذرگه تاریخ ایستاده ای
با جامی از فرهنگ
و بشریت رهگذار را می آشامانی
– هر کس را که تشنه ی شهادت است

جواب بچه ها در نظرات پایین سایت

پریچهر : قلمرو زبانی :
۱: معانی مختلف واژه«فضل» را با توجه به متن درس بنویسید. (کمال، افزونی)، (رجحان، برتری)، (نیکویی، بخشش)، (معرفت، دانش).
۲: جدول زیر را کامل کنید.
واژه مترادف هم خوانواده
كَرَم جوان مردی کرامت
اِنعام نعمت بخشیدن نعمت
فراغ آسودگی فراغت
۳: در زبان فارسی، کلمه ای اهمیت املایی بیشتری دارد که یک یا چند حرف از حروف شش گانه زیر در آن باشد.
ء، ع ت، ط ح، ه ذ،ز،ض،ظ ث،س،ص غ،ق
عذر تعالی حاظر کاغذ ثریا کاغذ
انعام اطلاع کهنه زیاد هستی قیاس
عرض تصور
منظر
۳: واژه ها در گذر زمان دچار تحول معنایی می شوند؛ برای پی بردن به این موضوع، معنای واژه های مشخص شده را، با کاربرد امروزی آن ها مقایسه کنید.
-مارا به نزدیک خویش بازگرفت. معنای قدیمی: نگه داشت
کاربرد امروزی: پس گرفت
-به مجلس وزیر شدیم. معنای قدیمی: رفتیم، کاربرد امروزی: فعل اسنادی
-شوخ از خود باز کنیم. معنای قدیمی: جدا کنیم، کاربرد امروزی: بگشاییم.
۴: کاربرد معنایی پسوند‌(__َ_ک) را در هریک از واژه های زیر بنویسید.
خورجینک: کوچک(پسوند‌ تصغیر)
دمک: کمی
درمک: پول کم
قلمرو ادبی :
۱:در متن درس، نمونه ای از تشبیه بیابید و ارکان را مشخص کنید.
از برهنگی و عاجزی‌ به دیوانگان ماننده بودیم.
مشبه: ما(ییم) مشبه به: دیوانگان
ادات تشبیه: ماننده وجه شبه: برهنگی و عاجزی
۲: دو ویژگی ناصر خسرو را بنویسید و برای هرکدام از متن درس نمونه ای بیابید.
سادگی در سخن: گمان بردند که ما زبان ایشان ندانیم
کوتاهی جملات: در ما نگریست
قلمرو فکری:
۱: چرا ناصر خسرو دعوت وزیرر را نپذیرفت؟به دو دلیل، نداشتن لباس و سر و وضع مناسب، می خواست قبل از ورود با نامه او را متوجه کند که از لحاظ دانش جایگاهی ندارد.
۲: معنا و مفهوم عبارت های زیر را به نثر روان بنویسید.
-دست تنگ بود و وسعتی نداشت که حال مرا مرمتی کند. فقیر بود و نمی توانست تغییری در اوضاع من دهد.
-چون بر رقعه من اطلاع یابد، قیاس کند که مرا اهلیت چیست. وقتی نامه مرا بخواند، می تواند شایستگی و دانش مرا بسنجد.
۳: بیت زیر، با کدام قسمت درس، ارتباط معنایی دارد؟
چنین است رسم سرای درشت گهی پشت به زین و گهی زین به پشت
(این قصه بدان آوردم تا مردم بدانند که به شدتی که از روزگار پیش آید نباید نالید و از فضل و رحمت کردگار، ناامید نباید شد)
قسمت پایانی درس، كه اشاره دارد به این موضوع که از ناتوانی با کمک وزیر نجات پیدا می کند.
۴: چگونه از پیام نهایی درس می توانیم برای زندگی بهتر بهره بگیریم؟ مقاومت در برابر مشکلات گاهی وقت ها برای ما راه مناسب را به وجود می آورند، پس نباید ناامید بود.

نویسنده : گودال مخالف رفیع. تالاب مخالف رفیع. تناور هم معنی رفیع.

مهرزاد : جواب سوال ۲ قلمرو زبانی مشخص نیست کدوم هسته-اسم و وابسته-صفت و وابسته-مضاف‌الیه هستش لطفا مشخص کنین.